Het sociale zekerheidsstelsel is goed geregeld in Zweden. Maar welke uitkeringen bestaan er allemaal in het land? En wat moet je verder weten? We zetten het voor je op een rijtje.
Wie heeft recht op uitkeringen en sociale zekerheden in Zweden?
Om recht te hebben op een uitkering in Zweden, moet je in Zweden wonen of werken. Ook moet je ingeschreven staan in het Zweedse bevolkingsregister en een Zweeds persoonsnummer hebben. Dit betekent meestal dat je in Zweden verzekerd bent.
Bij emigratie wordt tevens gekeken naar internationale overeenkomsten en regelgeving, zodat je geen dubbele uitkeringen ontvangt.
Lees ook: een Zweeds persoonsnummer aanvragen – dit is hoe het werkt.
Wanneer ben je verzekerd in Zweden?
Als je in Zweden woont of werkt, in het Zweedse bevolkingsregister staat ingeschreven en een Zweeds persoonsnummer hebt, dan ben je automatisch in Zweden verzekerd. Dit is geregeld in het Sociale Verzekeringswetboek (socialförsäkringsbalken). Als je in Zweden verzekerd bent heb je recht op toeslagen en uitkeringen van Försäkringskassan en heb je recht op publieke gezondheidszorg.
Welke uitkeringen zijn er in Zweden?
In Zweden zijn er verschillende soorten uitkeringen en sociale zekerheden, zoals uitkeringen bij ziekte, werkloosheid of arbeidsongeschiktheid. Daarnaast is er het pensioen en huurtoeslag. Ook kent Zweden flink wat toeslagen en tegemoetkomingen voor zowel ouders als kinderen.
De verschillende soorten uitkeringen in Zweden:
- Uitkeringen bij ziekte
- Kindgerelateerde uitkeringen
- Uitkeringen voor gehandicapte kinderen
- Zwangerschapsgerelateerde uitkeringen
- Huurtoeslag
- Werkloosheidsuitkeringen
- Pensioen
We lichten elk onderdeel met bijbehorende uitkeringen en toeslagen hieronder voor je toe.
Uitkeringen bij ziekte
Kun je door ziekte niet meer werken, dan heb je in Zweden recht op de volgende uitkeringen en voorzieningen.
Ziekengeld (sjukpenning) en vervangend loon wegens ziekte (sjuklön)
In Zweden kun je een uitkering krijgen als je door ziekte niet kunt werken. Je moet hiervoor minstens een maand in dienst zijn of 14 dagen aaneengesloten gewerkt hebben. Daarnaast moet je arbeidsgeschiktheid door ziekte minstens 25% zijn afgenomen.
Als je door ziekte niet kunt werken, ontvang je vanaf de tweede tot en met de veertiende dag vervangend loon (sjuklön) van je werkgever. Ben je na deze periode nog steeds ziek, dan wordt door de Zweedse Socialezekerheidsdienst ziekengeld (sjukpenning) betaald. Dit is vergelijkbaar met een Nederlandse Ziektewet-uitkering.
De doorbetaling van je werkgever bedraagt 80% van je loon. Vanaf de achtste dag na de ziekmelding moet een medisch attest worden overhandigd.
Vervangend loon wegens ziekte (sjuklön) als ondernemer
Wordt je als zelfstandige of ondernemer ziek, dan ontvang je vervangend loon wegens ziekte (sjuklön) van de Zweedse Socialezekerheidsdienst. Je ontvangt de uitkering niet na de tweede dag, maar na 7, 14, 30, 60 of 90 dagen, afhankelijk van de verzekeringscategorie die je hebt.
Arbeidsgerichte revalidatie (Arbetslivsinriktad rehabilitering)
In Zweden kun je een vergoeding krijgen voor de kosten die je maakt tijdens je revalidatieperiode. Dit kunnen bijvoorbeeld hulpmiddelen, een aangepaste werkplek, reiskosten of een training/cursus zijn.
Kindgerelateerde uitkeringen in Zweden
Zweden kent veel tegemoetkomingen en uitkeringen voor kinderen en ouders. Zo is er naast kinderbijslag een verlengde kinderbijslag, een aanvulling voor grote gezinnen en een studietoelage of studiefinanciering.
Kinderbijslag (barnbidrag)
Als je naar Zweden verhuist, heb je recht op kinderbijslag. Wel moet je ingeschreven staan in het Zweedse bevolkingsregister en een persoonsnummer hebben. Kinderbijslag wordt uitgekeerd vanaf de maand waarin het kind geboren is of vanaf het moment dat jij en het kind woonachtig zijn in Zweden. Je ontvangt kinderbijslag tot en met het kwartaal waarin het kind 16 jaar oud wordt.
Lees ook: dit is wat je moet weten over kinderbijslag in Zweden.
Verlengde kinderbijslag (förlängt barnbidrag)
Als het kind al 16 jaar is, maar nog steeds middelbaar onderwijs of vergelijkbaar onderwijs volgt, kan de kinderbijslag worden verlengd. De kinderbijslag wordt in dat geval uitgekeerd tot de maand waarin het kind de school verlaat.
Aanvulling voor grote gezinnen (flerbarnstillägg)
Als je twee of meer kinderen hebt, krijg je in Zweden automatisch een aanvulling voor grote gezinnen (flerbarnstillägg). Soms kunnen schoolgaande of studerende kinderen van 16 jaar en ouder, waarvan de studie recht geeft op een verlengde kinderbijslag of studietoelage, ook nog tot de kinderen worden gerekend.
Studietoelage/studiefinanciering (studiehjälp)
Kinderen tussen de 16 en 20 jaar die voltijds voortgezet onderwijs volgen hebben in Zweden recht op een maandelijkse toelage. Als het inkomen van het kind of de ouders onder een bepaalde grens ligt, kan er tevens een inkomensafhankelijke aanvulling worden toegekend.
Uitkeringen voor gehandicapte kinderen
Naast de reguliere tegemoetkomingen voor kinderen, zijn er in Zweden een aantal uitkeringen en tegemoetkomingen voor kinderen met een handicap. Hieronder valt zorgtoeslag, bijstandsuitkering voor het kind, een extra kostenvergoeding en autovergoeding. Ook kun je contactdagen opnemen, waarbij je loon wordt doorbetaald.
Zorgtoeslag voor gehandicapt kind (Omvårdnadsbidrag)
Als je een kind met een handicap hebt, dan kun je zorgtoeslag krijgen. De toeslag is gebaseerd op de zorg en begeleiding die het kind nodig heeft naast wat voor leeftijdsgenoten zonder handicap gebruikelijk is. Denk hierbij aan speciale training, praktische hulp in het dagelijks leven, hulp om routines en structuur te behouden of een speciaal dieet.
Bijstandsuitkering voor gehandicapt kind
Als een kind meer zorg en persoonlijke hulp nodig heeft dan gemiddeld 20 uur per week, dan heeft het recht op een bijstandsuitkering voor gehandicapt kinderen. Deze vraag je aan bij Försäkringskassan. Het gaat hierbij om zorg en hulp voor de basisbehoeften van het kind.
Extra kostenvergoeding voor gehandicapt kind (merkostnadsersättning för barn)
Als je extra kosten hebt als gevolg van de handicap van je kind, kun je een aanvullende kostenvergoeding krijgen. Denk hierbij aan kosten van medicijnen, speciale diëten, aankoop van hulpmiddelen of reiskosten. De handicap van het kind moet overigens minstens 6 maanden duren.
Autovergoeding voor gehandicapt kind (Bilstöd för barn)
Je kunt een vergoeding krijgen als je een kind hebt met een handicap, waardoor het kind zich moeilijk kan verplaatsen en het openbaar vervoer geen uiitkomst is. De bewegingsmoeilijkheden van het kind moeten dan wel minstens 9 jaar aanhouden.
Contactdagen (kontaktdagar)
Als je een kind met een handicap hebt, kun je in Zweden 10 contactdagen per jaar opnemen. De dagen zijn voor jou als ouder om meer kennis op te doen over hoe je je kind kunt ondersteunen. Denk hierbij aan deelname aan oudertrainingen of cursussen, de school van het kind bezoeken of deelname aan activiteiten op school.
Zwangerschapsgerelateerde uitkeringen in Zweden
Zweden kent veel zwangerschapsgerelateerde voorzieningen en uitkeringen. Zo is er een zwangerschapsuitkering voor zware beroepen en bestaan er verschillende ouderschapsuitkeringen. Daarnaast krijg je je loon, net als in gewone situaties, doorbetaalt als je ziek wordt tijdens je zwangerschap.
Zwangerschapsuitkering (graviditetspenning)
In Zweden heb je als zwangere vrouw recht op een zwangerschapstoelage als je een zwaar beroep hebt dat je door je zwangerschap niet meer kunt uitoefenen en wanneer je werkgever je geen andere, lichtere taak kan geven. Je kunt een zwangerschapsuitkering op zijn vroegst vanaf de zestigste dag voor de uitgerekende geboortedatum krijgen.
Ouderschapsuitkering vóór geboorte (föräldrapenning innan barnet föds)
De ouderschapsuitkering in Zweden is een vergoeding die aan ouders wordt toegekend bij de geboorte of adoptie van een kind. Deze toelage wordt bij de geboorte van een kind uitgekeerd voor in totaal 480 dagen. Bij de geboorte van een meerling worden hierbij voor het tweede en ieder volgend kind steeds 180 dagen bijgeteld.
Ouderschapsuitkering (föräldrapenning)
In Zweden heb je het recht om tot 18 maanden na de geboorte thuis bij je kind te blijven, zonder dat je je baan verliest. Bovendien kun je ouderschapsverlofdagen opnemen, waardoor je 80% van je loon uitbetaald krijgt.
Ouderschapsverlof kun je tevens opnemen in dagdelen totdat het kind acht jaar wordt of het eerste jaar grundskola heeft afgerond. Wil je hier na je emigratie gebruik van maken, dan moet je bij de aanvraag bij Försäkringskassan kunnen aantonen dat je in Nederland geen gebruik
hebt gemaakt van een ouderschapsverlofregeling. Bewijs van je werkgever is hiervoor meestal voldoende.
Tijdelijke ouderschapsuitkering (tillfällig föräldrapenning)
De ouder die niet zwanger is, heeft het recht om gedurende 10 dagen niet te werken en een uitkering te ontvangen in verband met de geboorte van het kind. Dit komt bovenop de eventuele ‘gewone’ ouderschapsuitkering.
Ziekengeld (sjukpenning) en vervangend loon wegens ziekte (sjuklön) tijdens zwangerschap
Word je in Zweden ziek tijdens je zwangerschap, dan heb je recht op 80% doorbetaling van je loon. De eerste 14 dagen zal dit vervangend loon wegens ziekte (sjuklön) zijn en de periode daarna ziekengeld (sjukpenning). Hierbij gelden dezelfde regels als wanneer je niet zwanger bent.
Huurtoeslag
In Zweden bestaan er verschillende soorten huurtoeslag:
- Huurtoeslag voor gezinnen met kinderen
- Huurtoeslag voor jonge mensen
- Huurtoeslag voor mensen die compensatie ontvangen voor verminderd arbeidsvermogen of ziekte
- Huurtoeslag voor ouderen
Je kunt huurtoeslag krijgen als je leefsituatie voldoet aan de voorwaarden van de uitkering. Daarnaast moet je in Zweden wonen en ingeschreven staan op een Zweeds adres. Ook moet je een Zweeds persoonsnummer en Bank-ID hebben.
Lees ook: huurtoeslag in Zweden – dit is hoe het werkt.
Werkloosheidsuitkeringen in Zweden
In Zweden is er een werkloosheidsverzekering die uit twee delen bestaat: een basisverzekering (grundförsäkring) en een vrijwillige verzekering (inkomstbortfallsförsäkring). De basisverzekering is een verzekering die de personen afdekt die niet vrijwillig verzekerd zijn. Deze verzekering keert een vast bedrag uit. De vrijwillige verzekering is een verzekering die een inkomensafhankelijke uitkering uitbetaalt bij werkloosheid.
Basisverzekering (grundförsäkring)
De basisverzekering gaat in als je niet of niet lang genoeg aangesloten bent bij een sociaal verzekeringsfonds. De basisvoorwaarden zijn dat je 20 jaar oud bent, de laatste zes maanden minstens halftijds hebt gewerkt, ingeschreven staat bij het Zweedse arbeidsbureau en actief op zoek bent naar werk.
Vrijwillige verzekering (inkomstbortfallsförsäkring)
Als je de afgelopen twaalf maanden in Zweden aangesloten bent geweest bij een sociaal verzekeringsfonds, kun je een inkomensafhankelijke tegemoetkoming krijgen. Deze inkomensafhankelijke vergoeding bedraagt 80% van je vorige salaris.
Pensioen in Zweden
Het Zweedse pensioenstelsel bestaat uit drie onderdelen: het nationale pensioen dat je vanuit de overheid krijgt, een bedrijfspensioen van je werkgever en eventueel eigen spaargeld. Elk van deze onderdelen kun je weer opdelen in verschillende groepen.
Lees ook: pensioen in Zweden – dit is wat je moet weten.
Nationaal overheidspensioen
Het nationale overheidspensioen is gebaseerd op al je inkomsten in Zweden gedurende je hele leven. Elk jaar dat je in Zweden werkt en belasting betaalt, bouw je pensioen op. Deze nationale AOW bestaat weer uit verschillende onderdelen: inkomenspensioen, inkomenspensioenaanvulling, premiepensioen en gegarandeerd pensioen.
- Inkomensafhankelijke ouderdomspensioen: jaarlijks gaat 16% van je bruto inkomen naar de inkomensafhankelijke ouderdomspensioen. Voor de hoogte van het inkomensafhankelijke pensioen maakt het niet uit of je andere uitkeringen ontvangt uit Zweden of een ander land, zoals een ander pensioen. Het maakt ook niet uit of je een salaris ontvangt of vermogen hebt.
- Inkomensafhankelijke aanvullende pensioen: als je geboren bent tussen 1938-1953, kun je een aanvullend pensioen krijgen. Je moet dan wel dertig jaar pensioenrechten in Zweden hebben opgebouwd.
- Premiereservepensioen: jaarlijks gaat 2,5% van je bruto inkomen naar het premiepensioen. Dit is een persoonlijke pensioenpot waarbij je zelf kunt kiezen hoe het geld wordt belegd. Voor de hoogte van het premiereservepensioen maakt het niet uit of je een salaris ontvangt, vermogen hebt of andere uitkeringen ontvangt uit Zweden of een ander land, zoals een ander pensioen.
- Gegarandeerd pensioen: als je tijdens je leven een laag of geen inkomen hebt gehad, heb je soms recht op een gegarandeerd pensioen. Dit is een vangnet die gebaseerd is op de hoogte van je volledige nationale overheidspensioen, je burgerlijke staat en hoe lang je in Zweden hebt gewoond.
Houd er rekening mee dat het bruto inkomen geldt voor al het belastbare inkomen dat je ontvangt. Dit kan dus uit meerdere soorten inkomsten bestaan, zoals inkomsten uit een onderneming (zzp’er), een ouderschapsuitkering of een werkloosheidsuitkering.
Bedrijfspensioen van je werkgever
De meeste mensen die in Zweden hebben gewerkt, ontvangen naast het nationale overheidspensioen een bedrijfspensioen van hun werkgever. Als je meerdere werkgevers hebt gehad, kan het zijn dat je een bedrijfspensioen ontvangt van verschillende pensioenfondsen. (In totaal zijn er vier grote bedrijfstakpensioenfondsen.)
Eigen spaargeld of individuele pensioenregeling
Hoewel eigen spaargeld niet tot de uitkeringen behoort, benoemen we hem toch even voor de volledigheid. In Zweden kun je een individuele pensioenregeling opzetten en voor je pensioen sparen via een bank of verzekeringsmaatschappij. Dit is een vrijwillige spaarregeling. Je kunt dit bijvoorbeeld doen door geld te storten op een beleggingsspaarrekening (investeringssparkonto, ISK) of door te sparen in een kapitaalverzekering (kapitalförsäkring). Ook kun je sparen voor de toekomst door de hypotheek op je huis af te lossen.
Waar kun je terecht voor een uitkering in Zweden?
In Zweden is het Socialeverzekeringsfonds (Försäkringskassan) verantwoordelijk voor de uitvoering van sociale verzekeringen. Hier doe je dan ook de aanvraag voor een uitkering. Voor ouderdomspensioen en nabestaandenpensioen kun je terecht bij de Zweedse Pensioenautoriteit (Pensionsmyndigheten). Voor een studietoelage, studiefinanciering of studiebeurs kun je terecht bij het Zweedse CSN.
Hieronder een overzicht van de verantwoordelijke instanties met bijbehorende websites:
- Uitkeringen en sociale zekerheden: Försäkringskassan
- Pensioen: Pensionsmyndigheten
- Studieondersteuning: CSN
Kun je een Nederlandse uitkering meenemen naar Zweden?
Als je nu nog in Nederland woont, dan kan het zijn dat je een Nederlandse uitkering ontvangt. Een Nederlandse uitkering kun je niet altijd meenemen bij emigratie naar Zweden. Dit verschilt per soort uitkering. Welke uitkeringen je wel en niet mee kunt nemen en waar je verder rekening mee moet houden lees je in Uitkering meenemen naar Zweden.