Wie houdt er nou niet van een handjevol verse bessen? Heel Zweden is voor 17 procent met bosbessenstruiken bedekt en dankzij het allemansrechts kun je deze zo uit het wild plukken, heerlijk! Maar welke eetbare soorten bessen zijn er allemaal in Zweden, wat zijn de regels en moet je ze eerst wassen voordat je ze opeet? In dit artikel vertellen we je er alles over!
In dit artikel:
- Soorten eetbare bessen in Zweden
- De beste tijd om bessen te plukken in Zweden
- Tips voor het plukken van bessen
- Regels wildplukken in Zweden
- Moet je zelfgeplukte bessen in Zweden wassen?
- Wat kun je verder uit het bos halen in Zweden?
- Veelgestelde vragen
Soorten eetbare bessen in Zweden
Welke soorten eetbare bessen (en andere vruchten) kun je allemaal in de Zweedse bossen vinden om te plukken? We zetten ze op een rijtje.
Bosbessen (blåbär)
Ook bekend als Europese bosbessen, is de Zweedse blåbär de meest voorkomende bes in Zweden. Bosbessen zijn donkerpaars en groeien vooral in het bos. Bosbessenstruiken zijn overal in Zweden te vinden en bedekken een groot deel van het land. Je kunt bosbessen het beste plukken voordat de eerste vorst zich aandient. Als het gevroren heeft kunnen de bosbessen namelijk uitdrogen, waardoor ze niet meer zo lekker zijn.
Waar in Zweden kun je bosbessen plukken?
Bosbessen kun je in in Zweden in vrijwel elk bos vinden, zowel in het noorden als in het zuiden. De bessen groeien op lage struikjes van 20 tot 50 cm hoog. In totaal is ongeveer 17 procent van het Zweedse land bedekt met bosbessen.
Kruipbramen (hjortrons/cloudberries)
Kruipbramen, ook wel gele bosbramen, veenbramen of bergbramen genoemd, zijn bramen die overgaan naar een felle lichtoranje kleur naarmate ze rijpen. In Zweden worden ze vaak verwerkt tot jam en geserveerd met pannenkoeken, ijs of wafels. Omdat kruipbramen erg specifieke omstandigheden nodig hebben om te groeien, zijn ze moeilijk te kweken. Dit is dan ook de reden dat de kruipbraam als zeldzaam wordt beschouwd en een doosje erg prijzig kan zijn.
Waar in Zweden kun je kruipbramen plukken?
Kruipbramen of cloudberries groeien in heel Zweden, met uitzondering van Öland. Hoe noordelijker je reist, hoe vaker ze voorkomen. Kruipbramen houden van vochtige grond, zure omstandigheden en veel zon, waardoor je ze vaak terugvindt in zonnige moerasgebieden. Vooral in bergachtige moerassen in Noord-Zweden komen ze veel voor.
Rode bosbessen (lingons/lingonberries)
Rode bosbessen zijn in Zweden erg populair en worden door het hele land bij vleesgerechten geserveerd als een soort jam (sylt, oftewel vossenbessenjam). De kleine, felrode besjes groeien in het wild in de Zweedse bossen en worden zelden rauw gegeten, omdat ze rauw vrij bitter kunnen zijn.
Waar in Zweden kun je rode bosbessen plukken?
Rode bosbessen groeien in grote delen van Zweden in het wild en zijn te vinden in zowel naaldbossen als gemengde bossen. Ook vind je ze terug in heidevelden en bergachtige gebieden. De rode bosbes komt veel voor in Zweden en zijn dan ook makkelijk door het hele land te vinden.
Zwarte bessen (svarta vinbär/black currant)
Zwarte bessen zijn kleine, donkere bessen die in trosjes groeien. Ze zijn een stuk kleiner en steviger dan bosbessen en hebben een wat zuurdere smaak. De zwarte bes wordt niet super veel geplukt in Zweden maar zijn wel heel gezond. Ze zijn gewoon zo uit het vuistje te eten, maar worden meestal gebruikt voor hun sap.
Waar in Zweden kun je zwarte bessen plukken?
Zwarte bessen houden van een natte bodem, waardoor je ze in Zweden vooral langs beekoevers en in de buurt van stranden kunt vinden. Daarnaast vind je ze vaak in moerasachtige bossen of loofbossen. Je kunt ze soms ook in de buurt van bosbessen vinden.
Kruisbessen (krüsbar/gooseberries)
De kruisbes is een iets minder bekende, maar geliefde zomervrucht in Zweden. In de Zweedse natuur kun je soms de wilde variant tegenkomen. Er zijn gele, rode en groene kruisbessen en de smaakt varieert van zuurzoet tot zoet. Verder kun je ze rauw opeten maar ze zijn ook ideaal voor het maken van jam of marmelade.
Waar in Zweden kun je kruisbessen plukken?
Wilde kruisbessen kun je vooral in Zuid-Zweden en Midden-Zweden vinden. Ze groeien in weilanden en struikgewas, langs wegen en zelfs tussen spleten in rotsen. Verder kun je ze vinden in wat dunner begroeide bossen of op hellingen.
Frambozen (hallon)
Het is goed mogelijk dat je in Zweden wilde frambozen in de natuur tegenkomt. Net als de bosaardbei moet je echter wel weten waar en wanneer te zoeken. Wilde frambozen worden in Zweden vooral vers gegeten of in desserts. Ze zijn wat kleiner dan de frambozen die je in de winkel in Nederland koopt en ze zijn erg zoet en sappig.
Waar in Zweden kun je frambozen plukken?
Frambozen groeien in Zweden in het grootste deel van het land in het wild. Ze houden van zonnige plekken, waardoor je ze vooral terugvindt langs paden, in open velden, in de buurt van bosranden of op open plaatsen in het bos.
Aardbeien (smultron)
Bosaardbeien kom je overal in Zweden tegen, maar je moet goed weten waar en wanneer te zoeken. Ze groeien bijvoorbeeld niet in grote velden zoals bosbessen, maar in kleine groepjes. En ze zijn klein en gaan vaak schuil tussen gras of lage begroeiing. Veel Zweden hebben dan ook hun eigen “smultronställe”: een geheime plek waar ze elk jaar gaan plukken. Wilde aardbeien zijn kleiner, zoeter en veel geuriger dan die in de supermarkt.
Waar in Zweden kun je aardbeien plukken?
Wilde aardbeien kun je vinden in grote delen van Zuid- en Midden-Zweden. Je vind ze iets minder vaak in Noord-Zweden, maar je kunt ze ook daar tegenkomen als je goed zoekt. Wilde aardbeien houden van plekken waar het warm en licht is, dus niet diep in het bos. Zoek bijvoorbeeld langs landweggetjes of aan de randen van het bos of een bloemenweide.
Beste tijd om te plukken
Wanneer je bessen of andere vruchten in Zweden kunt plukken hangt af per soort. We zetten de beste tijd om te plukken per soort op een rijtje.
- Bosbessen (blåbär/bilberry): midden juli tot eind augustus
- Rode bosbessen (lingons/lingon berries): eind juli tot september
- Zwarte bessen (svarta vinbär/black currant): juli tot augustus
- Kruipbraam (hjortron/cloudberries): juli tot half augustus
- Frambozen (hallon): half juli tot augustus
- Wilde aardbeien (smultron): juni tot augustus
- Kruisbessen (krüsbar): juli tot begin september
Tip: ga in de late zomer om de meeste bessen te plukken, bijna heel Zweden heeft dan bessen. Hoe verder naar het noorden je gaat, hoe later de bessen zullen rijpen.
Tips voor het plukken van bessen in Zweden
Ben je van plan om bessen te gaan plukken in Zweden? We zetten een aantal handige tips voor je op een rijtje zodat jouw pluk avontuur een succes wordt.
- Gebruik een speciale bessenkam (bärplockare). Met een bessenkam bespaar je veel tijd en moeite: je gaat met de kam door de takken, de bessen blijven achter de kam hangen en worden opgevangen in het reservoir.
- Draag waterdichte schoenen/laarzen en lange kleding. Op die manier ben je goed beschermd tegen muggen, teken, een natte ondergrond en krassende struiken.
- Controleer op teken achteraf, vooral in grasrijke gebieden en lagere struiken.
- Pluk alleen rijpe bessen, want rijpe bessen laten makkelijker los en ze smaken bovendien het best.
- Let op bij het plukken van kruisbessen. Kruisbessen zitten namelijk aan een stengel waar ook veel doornen aan kunnen zitten.
Regels wildplukken in Zweden
In Zweden mag je dankzij het allemansrecht wilde bessen en paddenstoelen plukken zolang je de natuur niet beschadigt. Wel gelden er in nationale parken en natuurreservaten speciale regels en mag je geen beschermde plantensoorten plukken. Let er ook op of je je op privé grond bevindt, dit staat vaak aangegeven. Op privé grond geldt dat de planten en vruchten eigendom zijn van de landeigenaar.
Moet je zelfgeplukte bessen in Zweden wassen?
Volgens het Zweedse Nationale Voedsel Agentschap is het voor de voedselveiligheid niet nodig om zelfgeplukte wilde bessen te wassen omdat het risico op besmetting met vossenlintworm zeer klein is. Toch kan het wassen van bessen handig zijn om vuil, insecten of andere verontreinigingen te verwijderen. Bovendien kan het een prettig gevoel geven omdat je de kans op besmetting met vossenlintworm zo verkleint.
Tip: op bessen zit een natuurlijk waslaagje waardoor ze langer houdbaar zijn. Was je bessen daarom bij voorkeur pas voordat je ze opeet (of invriest).
Wat is vossenlintworm?
De vossenlintworm is een kleine lintworm die voorkomt in de ontlasting van besmette vossen en soms van honden of katten. De kans op besmetting is erg klein, maar de verschijnselen zijn zeer ernstig. Geïnfecteerde mensen die ziek worden, moeten vaak een levertransplantatie ondergaan en hun hele leven lang behandeld worden om te voorkomen dat ze aan de parasitaire infectie sterven. Meestal wordt de infectie pas vele jaren na de infectie ontdekt.
Wat kun je verder uit het bos halen in Zweden?
Naast bessen, bramen en frambozen kun je in Zweden verschillende soorten eetbare paddenstoelen vinden in het wild. Vooral cantharellen en eekhoorntjesbrood zijn populaire soorten om te plukken. Maar let op: er zijn ook veel giftige paddenstoelen te vinden. Pluk dus alleen wat je herkent en neem een paddenstoelengids mee, zoals het boek Eetbare en giftige paddenstoelen.
Veelgestelde vragen
Zijn er ook giftige bessen in Zweden?
Naast de vele eetbare soorten bessen zijn er in Zweden giftige bessen, zoals christoffelkruid (trolldruva) of lelietje-van-dalen (liljekonvaljbär). Pluk daarom alleen wat je herkent. Bij twijfel: niet eten.
Mag je zelfgeplukte bessen meenemen naar huis?
Je mag jouw zelfgeplukte bessen gewoon vanuit Zweden meenemen naar Nederland of een ander EU-land, want binnen de EU is er vrij verkeer van goederen. Ook is een fytosanitair certificaat (een certificaat voor plantengezondheid) niet nodig. Dit is wel nodig bij (plantaardige) producten die je meeneemt van buiten de EU.
